Ik fotografeer veel. Mijn iPhone heb ik altijd bij me en sinds ik eindelijk de trotse bezitter ben van een digitale spiegelreflexcamera, kun je me regelmatig in de stad spotten met een hip Canon EOS rugtasje aan m’n schouder, om al het moois wat Moeder Natuur ons biedt vast te leggen.
Maar wat nu als je fanatiek hobbyfotograaf bent en slechtziend? Dan krijg je veel vragen en in het gunstigste geval bewondering. Maar ook krijg je te maken met onbegrip, vooroordelen en als je het echt slecht treft, ontzettend flauwe of ronduit kwetsende opmerkingen.
Om gelijk al die vooroordelen in één alinea de wereld uit te helpen: Nee, ik Photoshop m’n foto’s niet, zodat ze tóch mooi worden. Ik fotografeer nóóit in de automatisch stand. Ik heb geen speciale camera of aanpassingen en ik fotografeer ook niet op de gok. Zo, dat lucht op!
Maar hoe werkt het dan wel? Hoe is het überhaupt mogelijk dat ik kan fotograferen? Ik heb daar geen kant-en-klaar antwoord op. En ook, omdat ik zelf nog steeds niet begrijp dat ik met die lullige vijf procent kan fotograferen en sowieso nog een hele hoop andere dingen kan doen die je normaliter niet in het straatje van iemand met een visuele beperking zou zoeken.
Twee woorden die direct in m’n hoofd opkomen, zijn bewijsdrang en perfectionisme, maar dat is geen hoofdzaak. Ik fotografeer in de eerste plaats voor mezelf. Omdat ik het heerlijk vind, er rust in vind en intens kan genieten als het resultaat me bevalt.
De bewijsdrang is vooral omdat ik wil aantonen dat mensen met een beperking niet gelijk in het hokje ‘gehandicapt’ geduwd moeten worden en meer kunnen dan achter de geraniums zitten of op een sociale werkplaats rondhangen. Daarom gebruik ik het woord handicap ook nooit.
Om een laatste vooroordeel de wereld uit te helpen: Nee, ik ben niet geboren met fotografietalent, ik bakte er namelijk niets van vroeger! In mijn jeugd had ik een cameraatje waarmee ik hooguit één rolletje vol maakte per jaar. Foto’s maken was vooral verbonden met vakanties. De plaatjes die ik schoot, waren ronduit slecht, dus je kunt wel stellen dat het niet aangeboren is!
Zoals ik al eens verteld heb, kocht ik in 2000 m’n eerste digitale camera. De eerste foto’s waren verre van geweldig, maar het zaadje voor de interesse was gezaaid. Ik ging me er steeds meer in verdiepen en ondanks dat ik nooit een cursus heb gevolgd en geen zin had om boeken te lezen, heb ik mezelf aardig wat aan kunnen leren. Dat proces is nog steeds gaande.
Wat het beoefenen van deze hobby voor m’n zicht heeft gedaan is opmerkelijk te noemen: Ondanks dat mijn ogen niet beter of slechter worden, ben ik wel beter gaan zien, vooral vallen details me meer op, dan voordat ik begon met fotografie.
Het helpt me dus om beter te kunnen zien en dat is ook een wisselwerking, omdat ik daardoor ook weer beter ga fotograferen. Dit is dus een duidelijk bewijs, dat er een enorm verschil is tussen kijken en zien!
Een leuk extraatje wat fotograferen voor mij uitdagend en verrassend houdt, is dat ik achteraf vaak interessante details zie, die ik tijdens het vastleggen van een bepaald beeld helemaal niet had opgemerkt.
Dat kan soms erg leuke foto’s opleveren, waarbij het bewuste detail de foto meerwaarde geeft. Een voorbeeldje is bijvoorbeeld onderstaande foto, waarbij achteraf bleek dat ik drie historische gebouwen, die overigens niet naast elkaar staan, in één beeld had vastgelegd.
Molen in Gorinchem
Verder is het vooral een kwestie van gevoel. Inmiddels herken ik een goede compositie of mooi licht. Ik kan buiten lopen en ergens anders aan denken, maar opeens zie ik een bepaalde plek of lichtval en daar móet ik dan een foto van maken. Zo zat ik onlangs op de bank te lezen, toen me opviel hoe prachtig de kleuren van de avondlucht waren. Drie tellen later zit ik met m’n fototas op de fiets en scheur ik de stad door, op zoek naar het beste plekje!
Wanneer het licht niet optimaal is, zie ik dat zonder m’n camera in handen te hebben gehad. Eergisteren maakte ik bijvoorbeeld een wandeling in een natuurgebied in Sleeuwijk, met de bedoeling een mooie serie te schieten.
Ik kwam thuis met slechts een handjevol, omdat het licht me niet beviel. Dat is ook terug te zien op de foto’s. Mijn gevoel heeft daarin altijd gelijk en ik heb geleerd daarop te vertrouwen en naar te handelen. Als je ogen minder goed zijn, moet je leren te vertrouwen op andere zintuigen en niet in het minst je gevoel!
Sinds een tijdje heb ik contact met iemand die ook slechtziend is en een soortgelijke hobby heeft. Hij schreef iets wat me aan het nadenken zette en wat misschien wel het antwoord is op de vraag die ik mezelf al tijden stel: Hij schreef dat mensen met een visuele beperking de wereld anders zien. Eigenlijk letterlijk door andere ogen en dat we daardoor anders focussen.
Daardoor zijn we toch in staat om goed beeldmateriaal te kunnen produceren, met daarop vaak zelfs details die iemand met goede ogen niet zijn opgevallen. Juist omdát we vaak meer bezig zijn met details dan mensen die gewoon goed zien. Dat vond ik mooi en ik denk inderdaad dat het zo is.
Dit is weliswaar een redelijk informatief artikel, maar ik kan helaas weinig handvatten geven aan andere slechtzienden die willen gaan fotograferen. Om nu te zeggen dat ik maar wat doe, klinkt ook zozo.
Maar eigenlijk zijn er geen dingen die ik anders doe, ten opzichte van andere fotografen. Wel werk ik misschien wat vaker met het lcd-scherm, omdat ik een compositie of het scherpstelpunt door de zoeker soms minder goed kan beoordelen.
Het enige wat ik kan aanraden is oefenen. Geen verrassende tip, aangezien dat voor alles en iedereen geldt, maar het is de enige juiste oplossing! Ik heb mezelf nooit bewust getraind in het kunnen herkennen van een goede compositie en toch komt het nu vanzelf in me op. In mijn opinie kun je dat leren door veel te fotograferen, zodat je dingen sneller herkent.
Ook openstaan voor je omgeving is belangrijk: Opletten wat er om je heen gebeurt met je zintuigen op scherp. Kun je dat vogeltje wat je op de foto wilt zetten niet zien? Gebruik je oren! Als je ‘m wel hoort, kun je de plaats van het beestje bepalen en zodoende toch je foto maken.
Op die manier heb ik onlangs bijvoorbeeld een nest kuikens gefotografeerd, die ik in eerste instantie niet zag, maar wél hoorde. Je hoofd bestaat gelukkig uit meer dan ogen alleen, maak dus gebruik van alles wat je hebt! En vooral: Leer niet alleen te kijken, maar ook te zien!
Hou jij ook van fotografie?
Prachtig verwoord! Ben blij dat ik heb kunnen helpen met sommige dingen Ester.
Ben erg benieuwd naar de komende foto’s!
Thnx Jordi. En de foto’s in dit artikel zijn trouwens gemaakt met de nieuwe camera.
Wauw wat maak jij mooie foto,s…
Ik vind mensen die altijd een oordeel klaar hebben voor ze iemand kennen vreselijk, en vind ook niet dat jij je hoeft te bewijzen dat het anders is. Gewoon lekker genieten van deze mooie hobby en vind het knap wat je klaar speelt ondanks je zo weinig zicht hebt.
Dankjewel, wat een mooie complimenten
Zo’n leuk artikel. Ik kan me echt druk maken om van die bekrompen reacties als ‘Dat kan toch helemaal niet.’ of ‘Je ziet toch niks’.
Inspirerend dat jij laat zien dat het wél kan, niets is onmogelijk, je hebt alleen een portie doorzettingsvermogen nodig!
Dankje! En onbekend maakt onbemind. Gelukkig is het merendeel wel positief en ach, er zijn nu eenmaal altijd mensen die zich laten leiden door hun vooroordelen. Dat zegt meer over hen dan over mij. De maatschappij is nu eenmaal kortzichtig, daar kan ik niets aan veranderen, hooguit mezelf eraan aanpassen in de zin dat ik me er weinig van aantrek.
Ester, doe zo verder!
Wat een prachtig en eerlijk verhaal.
Ik heb sinds ik Opa van een kleindochter ben, een digitale spiegelreflex camera. En weet dus hoe “moeilijk” fotograferen soms kan zijn, en heb dus Lightroom wel eens nodig.
Ik heb je foto’s met bewondering bekeken. En zal je foto’s blijven volgen.
Petje af voor je doorzettingsvermogen.
Dankjewel Eelko! Ik haal standaard al mijn foto’s door Lightroom, maar dat doet elke fotograaf. Niet om ze drastisch te veranderen (al is een speciaal effect soms wel passend voor sommige foto’s), maar puur ter optimalisatie.
Jij bent in alles autodidactisch en met fotograferen dus ook! Maar ondanks je visuele handicap heb je ‘oog’ voor composities. Ik kan beamen dat fotograferen op de auto-stand voor jou uit den boze is. Je moppert zelfs dat ik dat wél doe
De foto’s die je in deze blog hebt geplaatst zijn weer fenomenaal!! Ze vangen een gevoel.
Ik moest stiekem even Googelen wat autodidactisch betekent, maar ik ben erachter! (Dat je jezelf alles aan kunt leren). Dat klopt wel ja
En dank je voor het compliment.
Goed geschreven! Ik vind het echt bizar dat mensen zo kunnen denken! Waarom zou je als je slechtziend bent niet kunnen fotograferen.. Ik ken ziende mensen die dat slechter doen dan elk willekeurige slechtziende.. Het is inderdaad een kwestie van oefenen en doorzetten
Dankjewel! En ja het gebeurt echt. Mensen oordelen nog altijd eerder naar uiterlijk of eventuele fysieke beperkingen dan naar talenten en karakter. Sad but true, Gelukkig zijn de meeste reacties die ik krijg eerder positief en geinteresseerd dan bot en oordelend, al had ik er onlangs nog een portret bij die mijn visuele beperking mooi materiaal vond voor een flinke dosis leedvermaak. Ach, je hebt mensen en potloden. In eerste instantie ben ik pislink en ook wel gekwetst, maar een dag later ben ik het weer kwijt. Zulke mensen zijn mijn tijd niet waard
En ik ben het er ook mee eens dat mensen met een beperking niet onder hoeven te doen voor iemand zonder. Helaas is dat ook nog steeds een vooroordeel waar veel mensen zich bij aansluiten.