Op 5 februari 2013 schreef ik een inmiddels veel gelezen blogpost, genaamd feiten over fobieën. Daarin vertelde ik over de symptomen van angst en fobieën in het algemeen en in het kort over mijn eigen fobieën. Ja, meervoud. De ergste is de ziektefobie, inmiddels ook min of meer verweven met hypochondrie en ja, dat zijn twee verschillende dingen.

De eerste keer dat ik er last van had, was ergens eind jaren negentig. Ik weet het nog precies: Ik was bang voor een vreselijke ziekte (als ik eerlijk moet zijn bang gemaakt) en ik heb maanden in angst geleefd. Zó bang dat ik niet naar een dokter durfde, omdat ik zeker wist dat hij zou bevestigen wat ik al dacht. Toen de angst niet meer houdbaar was, uiteindelijk toch maar gegaan en wat schetst mijn verbazing? Een totáál, maar dan ook echt totáál onschuldig iets.

Daarna kwam het regelmatig terug, laten we zeggen: om de paar jaar. Maar sinds 2012, komt het erg regelmatig terug, soms om de paar weken, soms om de paar maanden. Momenteel mag ik blij zijn als het een maand of anderhalf goed gaat en dat ik zonder angst of onrust kan leven.

Waar ik dan zo bang voor ben? De ziekte K. Ik hou het bij deze letter, omdat ik zelfs moeite heb met het uitspreken of opschrijven van het woord. De angst is zó groot dat mijn gevoel van onrust en angst al getriggerd wordt bij het horen, zien of opschrijven van het woord alleen. Een soort ultra-versterkte Pavlov-reactie dus, mocht je bekend zijn met dit eeuwenoude fenomeen.

Het begon ermee dat ik iets voelde waarvan ik dacht (lees: zeker wist) dat het er niet hoorde en ook direct zeker wist dat het fout was. Paniek in de tent. Dat werd er niet minder op toen de huisarts ook inderdaad wat voelde. Onderzoeken gehad in het ziekenhuis en bijna niet meer op m’n benen kunnen staan van angst.

Een halve week later – en tijd duurt lang als je bang bent – bleek het iets onschuldigs te zijn waar ik honderd mee kan worden. Opluchting alom. Al heeft het ruim een week geduurd voordat ik me echt los kon maken van de angst. Ook aan negatieve emoties wen je blijkbaar. Inmiddels heb ik geleerd dat ik m’n lijdensweg flink kan inkorten door zo snel mogelijk de huisarts te bezoeken en dan maar even door de zure appel heen te bijten, maar het komt terug. Keer op keer.

Er zijn gradaties, ik kan onrust voelen waarbij ik niet erg angstig ben, maar waardoor ik nergens echt van kan genieten, omdat de angst continu aanwezig is. Een soort donkere wolk die altijd boven je hangt, waar je gaat of staat. Die onrust kan uit het niets komen, maar ook doordat ik iets gevoeld heb wat volgens mij afwijkend is.

Dan is er de sluipende angst, zoals ik het noem, echte angst, maar dan nog wel een variant waar nog enigszins mee te leven valt, al gaan de uren opeens traag en tel ik de dagen af totdat ik naar de dokter kan. Ik heb mijn afweersysteem inmiddels wel zodanig ontwikkeld dat ik deze angst redelijk onder controle kan houden.

De ergste variant is de panische angst. Een soort paniekaanval, maar dan één die dagen kan aanhouden. Niet alleen geestelijk en lichamelijk slopend, maar functioneren wordt ook sterk belemmerd. Ik doe alles om afleiding te zoeken, maar alles kost ook ontzettend veel energie. Mijn relativeringsvermogen, waar ik normaal zo trots op ben omdat het zo sterk is, wordt volledig platgelegd en ik kan alleen nog maar doemdenken. Zo ken ik mezelf helemaal niet!

Opmerkelijk is dat ik exact kan aanwijzen waar de angst zich manifesteert. Het is een emotie, maar fysiek ook voelbaar. De onrust zit in mijn hoofd en voelt letterlijk alsof er iets donkers en zwaars boven hangt. De gematigde angst zit in mijn maag, maakt me soms misselijk of knijpt m’n keel dicht. De ergste variant is ‘vloeibaar’. Huist in mijn maag, draait wild rondjes en verspreidt zich in rap tempo als in een voelbare vloeibare vorm door mijn hele lichaam. It’s in my veins.

Buiten het feit dat de angst zelf al slopend is, heeft het me ook al heel wat denksessies gekost om te doorgronden waarom ik overal mee overweg kan, maar totaal geen grip heb op die angst. Ik heb altijd bovenmatige interesse getoond in de menselijke psyche en met name die van mezelf.

Hoe werkt dit, waarom reageer ik zo, hoe kan dit anders, waarom dit patroon? Ik ben dol op analyseren en probleemoplossend te werk gaan. Dat doe ik al van jongs af aan en daardoor heb ik een enorme flexibiliteit en herstellend vermogen ontwikkeld, waar ik best trots op ben.

Geen klap zo hard of ik kan hem aan, zogezegd. En ik heb al genoeg rake klappen gehad om dat te kunnen weten. Maar die fobie, het pakt me, het neemt me mee en ik kan helemaal niets meer, niet eens meer normaal denken en functioneren. Proberen te doorgronden hoe dat in hemelsnaam mogelijk is, heeft tot nu toe niets opgeleverd en dat frustreert me tot op het bot. Want ik wil, nee móet een manier vinden om het de baas te kunnen worden.

In de tussentijd lijkt het alleen maar erger te worden en de ‘buien’ elkaar in sneller tempo op te volgen en dat geeft ook weer angst. Niet alleen angst voor de ziekte, maar ook angst voor de buien. Angst voor de angst dus.

Eerst werd ik alleen bang als ik iets aan mijn lichaam voelde, nu word ik ook soms zomaar bang, door een herinnering, iets op tv of in een boek, een flauw pijntje ergens. Opeens is het daar dan, uit het niets. En dat is dus hypochondrie. Ik heb inmiddels dus niet alleen een ziektefobie, maar één gecombineerd met hypochondrie.

Omdat ik genoeg heb van het bang zijn, me kwetsbaar, alleen en klein voelen, heb ik begin januari de stap gezet om me aan te melden voor therapie. Niet dat ik eerst niet wilde, maar door andere regels in het zorgstelsel, zou me eerst een godsvermogen kosten wat ik gewoon niet heb. Inmiddels zijn bepaalde regels versoepeld, is de eigen bijdrage per consult en het maximum van vijf sessies komen te vervallen en betaal ik het alleen nog uit m’n eigen risico.

Nu is mijn tijd. Ik heb me aangemeld en 10 februari een intakegesprek. Ik heb vroeger ook regelmatig bij een psycholoog gezeten om te werken aan mijn slechte zelfbeeld, maar dat heeft nooit enige invloed gehad. Ik probeer niet te denken dat dit dus óók wel niet zal werken, maar het positief in te zien en te bedenken dat dit over een totaal ander onderwerp gaat. We zullen zien hoe het afloopt. Als ik één ding zeker weet, is dat ik niets liever wil dan hier vanaf komen!

Wat is jouw grootste angst?