De Nederlandse gastvrijheid staat wijd en zijd bekend, maar als je er over nadenkt, is het best een apart fenomeen. Iedereen krijgt met de paplepel ingegoten dat het netjes is om iemand die je huis betreedt, of dat een verzekeringsagent, je grote liefde, de buurman of een verre vriend is, iets te drinken aan te bieden. “Wil je iets drinken?” is denk ik de meest gestelde vraag in ons landje. Ver verheven boven oneliners als “Ken ik jou niet ergens van?” of “Kan ik u helpen?”
Maar wat voor nut heeft ‘t geleur met drinken nu eigenlijk? Puur technisch gezien en opgediept uit mijn eigen ervaringsarchieven, kan ik toch wel stellen dat ik 90% van de keren dat mij iets te drinken werd aangeboden (“Koffie, thee of iets anders?”) géén dorst heb gehad.
Niet eens een heel klein beetje. Toch antwoord ik bijna nooit afwijzend op de vraag of ik iets te drinken wil, want dat staat óók al onbeleefd en zo niet is het gewoon een automatisme. Een soort retorische vraag met een nog retorischer antwoord. Van de zotte toch eigenlijk?
En waarom eigenlijk dat drinken? Er zijn genoeg landen waar je bij een bezoek wordt overladen met koekjes of zelfs complete maaltijden en iets als een glaasje koffie, thee of fris, past dan weer beter in de Nederlandse kneuterigheid én zuinigheid.
Want wat kost een kop koffie nu helemaal, het zou wat zijn als je je bezoek toch spontaan een biefstuk cadeau moest doen die hij of zij dan ook nog ter plekke mag opeten van jouw goeie servies. Geen dénken aan! Toch?
Maar Nederland heeft nu niet bepaald een heel dorstig klimaat. Ik weet dat ik een uitzondering ben in het feit dat ik vrijwel nooit dorst heb, ook niet als het buiten 30 graden is en de zon de mussen van de daken zindert, maar zeg nu zelf: Heb jij elk uur van de dag dorst? Word jij raar in je hoofd als je niet minstens om het uur een bak koffie krijgt (oké, uitzonderingen daargelaten), thee of je favoriete blikje cola bestaande uit dropwater vermengd met tien suikerklontjes? Nou?
Ik hou het er dus op dat iemand iets te drinken aanbieden niet meer is dan een aangeleerd (zo niet aangeboren) automatisme en één van de meest onzinnige beleefdheden ooit.
Een ander iets aanbieden zit wat in, daar zou je in psychologische zin nog een heel prachtig verhaal met een mooi einde van kunnen breien, maar waarom dan altijd iets te drinken? Waarom altijd diezelfde vraag? Waarom niet voor één keer die biefstuk (ik hou me aanbevolen!) of misschien een voorwerp, een bloem of gewoon een oprecht stukje aandacht? Dat is toch ook geven?
Als ik naar mezelf kijk, dan heb ik tien keer liever een oprecht stukje aandacht (en dan bedoel ik dus écht oprecht, de ook al zo Hollandse drie-zoenen-in-de-lucht zijn nu ook niet echt een teken van genegenheid) dan een stom bakje koffie of een glas fris.
Wat móet ik ermee. Allemaal automatisme. je accepteert iets te drinken en neemt er vervolgens gedurende een gesprek wat in het meest waarschijnlijke geval gaat plaatsvinden slokjes van.
Zonder er erg in te hebben dat je iets drinkt (want je bent met je aandacht bij je gesprekspartner) en ook nog eens zonder dorst te hebben. Economisch gezien, zie ik wel een gat in de markt. Dicht het gat in de schatkist door mensen minder drinken aan te bieden wat ze eigenlijk toch niet echt hoeven en vervolgens zonder er bij na te denken naar binnen gieten. Niet slecht bedacht toch? Weg drinken, dag crisis!
Natuurlijk klets ik nu uit m’n nek (hoort een beetje bij een column toch?), maar ik vind het wel interessante materie. Misschien is het wel iets wat veel dieper is. Bied je iemand iets te drinken aan puur om een houvast te kunnen bieden tijdens een gesprek. Iets vasthouden geeft je iets omhanden, een bewezen theorie die in menig kroeg voor een riante omzet scoort.
Want het praat net wat lekkerder met dat glas koud schuimend bier of dat kittige roseetje in je handen. Misschien is het puur een stukje psychologische strategie wat iemand ooit heeft uitgedacht en heeft het uiteindelijk niets te maken met drinken maar met de houvast!
Hoe denk jij over deze diepgewortelde traditie?
Heel leuk geschreven, en het zet toch wel aan tot nadenken. Mij valt het ook op, als ik ergens kom, is de eerste vraag altijd of ik wat wil drinken. Maar ik drink sowieso al niet veel, en ik vind ergens anders anderen hun drank opdrinken dan weer onbeleefd, haha. Maar uit automatisme en vooral: beleefdheid zeg ik altijd ja. Meer mensen zouden hier eens over moeten nadenken, heel boeiend stuk!
Dankje! Het is natuurlijk niet al te serieus, maar ik vind het op zo’n moment grappig om mijn hersenkronkels hun gang te laten gaan en dat vervolgens dan op te schrijven. Maar in zekere zin is het best een interessant onderwerp om eens over na te denken waar de oorsprong ligt.
Haha, zal wel komen doordat vroeger als mensen bij elkaar op bezoek gingen ze wel een lange, moeilijke weg moesten afleggen voor ze op hun bestemming waren en dus wel veel honger en dorst zullen hebben gehad.
Dat iemand iets te eten aanbieden zal dan in de loop der jaren/eeuwen weggevallen zijn.
Dat zou best nog wel eens kunnen ja!