Nu ik voor het eerst sinds eind augustus weer iets op mijn blog heb geschreven, wil ik dat ook wel weer een beetje bijhouden. Vandaag neem ik je graag mee terug naar exact twee weken geleden, toen ik met mijn moeder op een dag met heel wat meer zonuren dan vandaag de Altenase Molendag bezocht.

Deze molendag is net zoiets als de Nationale Molendag die dit jaar op 14 en 15 mei plaatsvond, alleen dan een regionale versie waaraan uitsluitend molens in Gemeente Altena meedoen. Dat zijn er negen in totaal, eigenlijk hoort de molen in Woudrichem er indirect ook bij, al valt die niet onder beheer van de Molenstichting. Vroeger telde deze regio overigens bijna veertig molens, dus er zijn er helaas wel veel verdwenen.

Molen de Hoop – Veen

De eerste molen op de ‘programmering’ was de Hoop in Veen. Ik heb deze wel vaker bezocht en ook een paar keer bovenop de stelling gestaan, maar omdat m’n moeder nieuw bakmeel nodig had uit het molenwinkeltje en we de allebei de molenaar(s) ook kennen, stond deze sowieso ook op de planning.

Terwijl mijn moeder beneden stond te bedenken wat ze nodig had, stoof ik uiteraard linea recta door naar boven, want het mooiste van de molen vind ik om op de stelling te zijn. Zo vlakbij de majestueuze wieken en natuurlijk met leuk uitzicht. Ik heb al heel wat stellingplanken onder m’n voeten gehad door de jaren heen, maar het allerfijnste is toch ook wel als de molen daadwerkelijk draait. En dat deden alle bezochte molens op deze mooie zaterdag, dus ik kon m’n lol op!

Al vrij snel raakte ik in gesprek met één van de andere molenaars. Deze kende ik dan weer niet, maar hij is ook regelmatig op de Veense molen te vinden. Het gesprek ging al snel over molens en hij vroeg of ik het leuk vond om met wat dingetjes te helpen.

Dát had ik nooit eerder gedaan, dus daar zei ik geen nee tegen! Ik mocht de molen op de wind zetten (kruien) en de wieken laten draaien. Ondanks dat ‘t verbazingwekkend eenvoudige handelingen waren, voelde het geweldig om gewoon op eigen kracht die molen in beweging te zetten! Ondanks alle ellende in m’n kop, werd ik daar zó blij van!

Molen de Hoop in Veen is een korenmolen uit het jaar 1838, gelegen aan de Maasdijk. De molen is overigens in 1987 weer herbouwd en niemand minder dan mijn eigen opa (van moeders kant) heeft ‘m destijds heropend. Tel daarbij op dat m’n vader zo’n 500 meter verderop is opgegroeid, dat schept toch een band…

Wieken van de molen, Veen

Molen de Twee Gebroeders – Wijk en Aalburg

Als je nog een paar kilometer verder over de dijk slingert, tref je vanzelf de volgende molen aan: De Twee Gebroeders in Wijk en Aalburg. Deze molen is aan de buitenzijde van de dijk gebouwd en biedt daarmee niet enkel een heel sfeervolle aanblik vanaf de straat, maar ook een fabeltjesachtig uitzicht vanaf de stelling!

Deze in 1872 gebouwde korenmolen had iets leuks te vieren, namelijk een 150-jarig jubileum! Ter ere van deze bijzondere verjaardag, waren de wieken aangekleed met door kinderen van twee verschillende basisscholen geschilderde zeilen en er was een officieel momentje halverwege de middag met een wethouder en wat mensen van de molenstichting en het molenaarsgilde. Ook was er een springkussen voor de kids en kon je in een partytent achter de molen koffie krijgen.

Ook hier heb ik uiteraard weer even boven gekeken, genoten van het uitzicht en wat foto’s gemaakt. Omdat het druk was met ‘verjaardagsvisite’, zijn we hier niet echt lang gebleven, maar hoe dan ook fijn en leuk om deze molen weer ‘ns te hebben bezocht!

Molen De Twee Gebroeders heeft overigens, in tegenstelling tot De Hoop in Veen, geen molenwinkel, wél wordt er volop gemalen voor onder meer de lokale bakker. Bijzonder feitje is dat deze molen volledig biologisch meel produceert.

De Twee Gebroeders met versierde zeilen

De Witte Molen – Meeuwen

Next stop: De Witte Molen in Meeuwen! Op de één of andere manier vind ik witte molens extra mooi, ik ben niet voor niets al jaren straalverliefd op De Vlinder in Deil. Deze ‘Mèwése molen’ heb ik ook al vaker gezien (hij staat er tenslotte ook al even), maar echt overal binnen ben ik nooit geweest, dus dit was een unieke kans!

Dit is overigens een molen van het type grondzeiler. Geen stelling dus, maar wieken die bijna de grond raken. Een prachtig molentje, ware het niet dat je alleen niet hoeft te rekenen op een fenomenaal uitzicht. Want door de spaarzame en vaak met stof en spinnenwebben beklede kleine raampjes zit dat er niet echt in. Maar als je alleen een molen bezoekt voor het uitzicht, dan klopt er ook iets niet…

De Witte Molen is overigens ook bekend van de gelijknamige veevoederfabriek waar de molen dus meel voor produceerde. Tegenwoordig kun je in de molen zelf ook het één en ander kopen (geen veevoer), deze producten komen alleen wel weer van een andere molen, namelijk Nooit Gedagt in Woudrichem.

Overigens heeft de Witte Molen (1987) niet altijd gestaan waar ie nu te vinden is, daar staat ie namelijk pas sinds 1987. Eerder stond de molen op de locatie waar de fabriek z’n oorsprong vond, maar hij raakte uiteindelijk ingebouwd waardoor ie niet meer kon draaien en is uiteindelijk verplaatst op een dieplader met – not kidding – 160 wielen!

Witte molen met witte wolken

Zuidhollandse molen – Hank

Vanaf Meeuwen, reden we verder in zuidelijke richting naar de Zuidhollandse molen in Hank. Vreemd genoeg was dit de enige molen in de regio die ik nog nooit had gezien. Achteraf begreep ik wel waarom: Ten eerste kom ik zelden of nooit in Hank, ook bleek al snel dat de molen redelijk verstopt staat achter bosschage en je er dus gemakkelijk aan voorbij gaat zonder hem op te merken.

Ook dit is een grondzeiler, net als de molen in Meeuwen, maar wel met een totaal ander uiterlijk. Een molen met van die gezellige ruitenraampjes en een rietgedekte romp die haast schilderachtig tot z’n recht komt in de groene en landelijke omgeving.

Deze molen stamt uit 1791 en ondanks dat ie inmiddels enkel nog als ‘entertainment’ dient, werd deze mooie poldermolen héél vroeger gebruikt voor het bemalen van de Zuid Hollandsche polder. Vandaar waarschijnlijk ook de naam, want waarom zou je anders een molen die in Noord Brabant staat, ‘Zuidhollands’ noemen’.

In vergelijking met soortgelijke molens in de regio, is deze ook iets luxer en werd ook gebruikt als woning, waar nog restanten van te vinden zijn op de bovenverdiepingen in de molenromp. Ik zag mezelf daar al helemaal zitten op een gure herfstavond met een boek en een bak thee binnen handbereik…

Draaiende wieken, Hank

Noordevelse molen – Dussen

Terug richting het noorden, naar de Noordeveldse molen in Dussen. Ook deze heb ik al vaker gezien, ik ben er zelfs een paar maanden geleden nog even geweest tijdens een wat uit de hand gelopen fietstocht. Maar molens vervelen nu eenmaal nooit!

In tegenstelling tot de voorgaande twee, kon ik hier weer de hoogte in en dus beklom ik al vrij snel de trap naar het bovenhuis, waarvandaan je een mooi uitzicht hebt over omliggende akkers en weilanden. Zo’n bovenhuis is trouwens ook leuk om van binnen te zien, zij het vrij donker. Maar dat is toch wel min of meer het hart van de molen!

De Noordeveldse molen is – zoals veel molens in deze regio – een (water)wipmolen. Een totaal ander model dus dan de stellingmolens of grondzeilers die misschien wat meer karakteristiek en algemeen bekend zijn als het gaat om het fenomeen ‘molen’.

Ik moet overigens bekennen dat ik dit type molen ook wat minder mooi vind. Ik hou van het compacte en robuuste van een stellingmolen of grondzeiler, dit zit gewoon net effe wat anders in elkaar en daarnaast vind ik ze vaak ook lastiger om goed te fotograferen vanwege de vele lijnen en hoeken. Maar dat is persoonlijk.

Deze molen staat er al sinds 1795 en is gebouwd als opvolger van z’n helaas in de as gelegde voorganger. De molen werd samen met nog een andere molen gebruikt om de Noordeveldse polder te bemalen. In 1992 viel de Noordeveldse molen zelf helaas ook ten prooi aan brand, maar is dankzij een gigantische crowdfunding-actie door de regio uiteindelijk gerestaureerd, waardoor ie op de dag van vandaag nog altijd staat te pronken in de polder.

Oude Doornse molen – Almkerk

Niet veel verder is aan een doodlopend weggetje langs het dijkje naar Uppel de Oude Doornse molen te vinden. Dit is eenzelfde type molen als die in Hank, alleen dan een iets minder luxe uitvoering. Toch vind ik dit ook een bijzonder mooie molen die ik door de jaren heen al vaker heb bewonderd.

Toen mijn oma in 2015 een tijdje in een verzorgingstehuis in Almkerk zat en ik daar vanuit Gorinchem regelmatig heen fietste, dook ik bijna altijd wel even dat straatje in om even de molen te bewonderen. Binnen was ik er tot deze zaterdag nooit geweest.

Helaas viel er binnen niet veel te zien, omdat het heel donker was, dus veel van het ‘interieur’ heb ik niet gezien. Desalniettemin toch leuk om nu eens binnen te kunnen kijken. De Oude Doornse molen is overigens een poldermolen die naar schatting rond het jaar 1700 is gebouwd en werd gebruikt om de omliggende polder te bemalen.

Oude Doornse molen

Zandwijkse molen – Uppel

Inmiddels was het vijf uur geweest, we hadden zelfs nog een vluchtig bezoekje aan de watertoren van Uppel gebracht die ook open was, maar omdat de molenaar van de Noordeveldse molen had gezegd dat molenaar Jan er nog wel even zou zijn en we gerust nog even bij de Zandwijkse molen konden kijken, gaven we daar gehoor aan.

Ook dit is een wipmolen, net als de Uitwijkse molen die een stukje verderop staat en de eerder bezochte Noordeveldse molen. Molenaar Jan was inderdaad nog aanwezig en ondanks dat hij begonnen was met opruimen, mochten we gerust rondkijken (lees: ik de molen in en m’n moeder veilig op de grond) en kreeg ik spontaan een lesje over het vastzetten van de wieken (met een hoop ingewikkelde knopen) en mocht ik zelf ook even aan het touw gaan hangen om ze stil te zetten.

De Zandwijkse molen is de oudste van alle molens die we deze dag hebben bezocht, namelijk met bouwjaar 1699. De molen diende, net als zijn ‘collega’ 200 meter verder, voor het bemalen van de polder. De molen wordt nu niet meer gebruikt, maar is dus zo nu en dan wel te bezichtigen. En dat is erg leuk voor mensen zoals ik, die dol zijn op molens en geschiedenis en ook graag een beetje mogen klimmen…

Zandwijkse molen, Uppel

Tot slot

En dan heb je dus zomaar 7 molens én een watertoren van binnen en buiten gezien in een tijdsbestek van een kleine 5 uur. Een drukke middag dus, maar vooral enorm leuk en leerzaam! Uiteraard maakte ik ook heel wat foto’s.

Aanvankelijk waren dat er ruim 400, maar aangezien ik kritisch ben en van draaiende molens ook vaak een serie maak om er uiteindelijk nét diegene uit te pakken waarop ik de stand van de wieken het mooist vind, zijn er uiteindelijk zo’n 100 overgebleven.

In dit artikel heb ik al een aantal foto’s geplaatst van de beschreven molens, maar als je echt zin hebt in een flinke portie ‘molenspam’, kan ik je de fotogalerij waarin ik alle foto’s heb geplaatst die ik op deze dag maakte, warm aanbevelen! Check de foto’s!

  • ig_es_is_post_notified: 1